شعر در افغانستان؛ آنچه طالبان می‌خواهد
شاعران طالبان برای جمعیت بزرگی که از قبل، از جنبش حمایت می‌کردند، شعر می‌خوانند و از حاکمان افغانستان که در سال ۲۰۲۱ قدرت را دوباره در کابل به دست آوردند، تمجید می‌کنند.
در نزدیکی پایگاه هوایی متروکه بگرام، یک مرکز سابق نیروهای ناتو، مقامات، تعدادی از شاعران را گرد هم آوردند که به تمجید از امارت اسلامی اختصاص داشتند.
شاعری به نام طالب عمر در شعر خود از نیروهایی که به گفته خودش «این کوه پر از استکبار را شکست دادند»، یعنی قدرت‌های خارجی که بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ در افغانستان حضور داشتند، تجلیل کرد.
در تالار بزرگ جشن، ده‌ها مرد در حال گوش‌دادن به شعرخوانی‌هایی که در ایالت پروان (مرکزی) برگزار می‌شد، تفنگ‌های خودکار حمل می‌کردند و حضور آنان محدود به مردان بود.
در مورد زنانی که جرأت آمدن داشتند، نمایندگان وزارت امر به معروف و نهی از منکر آن‌ها را به سمت خروجی هدایت کردند.
یکی از این شاعران به نام سامی‌الله حماس ۲۲ ساله به خبرگزاری فرانسه گفت: همه باید متحد باشیم و برای نظام اسلامی زیر یک سقف زندگی کنیم و با روحیه برادری دست به سوی یکدیگر دراز کنیم.
این جوان در حاشیه این نشست در باغی عظیم که صدها درخت گل‌دار ارغوانی را در خود جای داده بود، افزود: اینها ایده‌هایی است که ما در شعر خود بیان می‌کنیم.
طالبان حدود سه سال قبل دوباره قدرت را در کابل به دست گرفتند و دیدگاه سختگیرانه خود را از فرهنگ بر بیش از ۴۰ میلیون افغان تحمیل کردند.
اشتیاق افغانی به شعر
رسانه‌ها ساکت شده‌اند، موسیقی عملا ممنوع شده و چهره‌ها اغلب از بیلبوردهای شهرها پاک می‌شوند.
صنعت محدود فیلم و تلویزیون افغانستان تقریباً ناپدید شده، سریال‌ها دیگر وجود ندارند و تقریباً همه سینماها تعطیل شده‌اند.
اما شعر یکی از رشته‌های هنری کمیاب است که حاکمان افغانستان می‌کوشند از آن به شیوه‌ای نو بهره‌مند شوند.
اشتیاق افغان‌ها به شعر قرن‌هاست که ادامه دارد و فراتر از زمان و تقسیمات قومی و زبانی است.
اشعار «لندایی» در سنت پشتون، و «ربای» در سنت دری، از دیرباز بسیار محبوب بوده‌اند و به راحتی قابل حفظ هستند.
این اشعار بر عشق، اسلام و شورش تمرکز می‌کنند و زنان از آن‌ها استفاده می‌کردند، مثلاً در دوران طالبان، خشم خود را از اقدامات سرکوبگرانه‌ای که در معرض آن قرار می‌گرفتند، ابراز می‌کردند.
رکسانا شاپور، از شبکه تحلیلگران افغانستان، گفت که دولت طالبان با سازماندهی شعرخوانی در تلاش است تا «قلب و ذهن» را به دست آورد.
او توضیح داد که مقامات کابل می‌خواهند پس از خروج نیروهای خارجی از کشور، «انسجام فرهنگی» ایجاد کنند تا ثابت کنند که «افغانستان برای همه افغان‌ها است.»
«عشق و صلح»
محمد علی بسمیل، شاعر مشهور افغانستان، خاطرنشان کرد که شاعران «نقش مهمی در پیروزی» طالبان ایفا کردند، زیرا «اشعار آن‌ها به طور گسترده حتی خارج از صفوف طالبان نیز منتشر شد.»
طالبان در هنگام رویارویی با نیروهای خارجی در افغانستان از شعر برای ایجاد انگیزه در جنگجویان خود استفاده می‌کردند.
به عنوان مثال، در شعری در سال ۲۰۰۸:
«حمله به دشمن مایه شادی است
اسلحه در دست و کمربند گلوله بر شانه‌هایمان،
و نارنجک‌های روی سینه‌ام خشنود است.»
شمس‌الحق صدیقی، رییس اداره رسانه و فرهنگ پروان گفت: «اشعار کهن قهرمانی و مردانگی مجاهدان ما را ستوده و همین انگیزه آن‌ها بوده است.»
او معتقد بود که موضوعات امروزی کاملاً متفاوت است، زیرا شاعران خود را در «محیط صلح» می‌بینند و ابیاتی درباره «برادری، عشق و اتحاد ملت» می‌خوانند.
اما زنان از این مجالس مستثنی هستند.
یک شاعر افغان که توسط رژیم اسلامی مجبور شد مانند میلیون‌ها زن دیگر در خانه بماند، نوشت:
«من انزوا را می‌خواهم، تا از همه دور شوم،
برای رهایی از همه غم‌ها،
برای نفس کشیدن دوباره و گم شدن،
باشد که آرام شوم و روحم پر از نور شود.»
این شاعر جوان که خواست ناشناس بماند و اشعار خود را از طریق واتس‌اپ منتشر می‌کند، به خبرگزاری فرانسه گفت: «وقتی شاعران طالبان را می‌بینم که شعر می‌خوانند، عصبانی می‌شوم.»
وی افزود: یا اجازه بدهند شعر بگوییم و منتشر کنیم یا به نوبت شعر نگوییم.
