روسیه و آمریکا در آلاسکا؛ از «حماقت سیوارد» تا مذاکرات اوکراین
آلاسکا، سرزمینی که بیش از یک‌ونیم قرن پیش بخشی از امپراتوری روسیه بود، اکنون قرار است میزبان نشستی میان ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا باشد تا درباره راه‌های پایان جنگ اوکراین گفت‌وگو کنند.
این در حالی است که همین سرزمین در سال ۱۸۶۷ میلادی به قیمت ۷.۲ میلیون دلار به آمریکا فروخته شد؛ معامله‌ای که بسیاری از آمریکایی‌ها آن را یکی از هوشمندانه‌ترین سرمایه‌گذاری‌های تاریخ می‌دانند و بسیاری از روس‌ها از آن به عنوان اشتباهی تاریخی یاد می‌کنند.
حضور روس‌ها در آلاسکا از قرن هجدهم و با عبور کاشفان از تنگه برینگ آغاز شد. هدف اصلی آنان شکار فُر ثعالب دریایی بود که در بازارهای چین به بهای بالایی فروخته می‌شد. این فعالیت تجاری با خشونت علیه بومیان همراه بود، از جمله گروگان‌گیری فرزندان رهبران محلی و تخریب قایق‌های ماهیگیری. در سال ۱۷۹۹، شرکت روسی-آمریکایی برای انحصار تجارت فُر تأسیس شد، اما شکار بی‌رویه سود را کاهش داد و اختلافات مرزی با بریتانیا و آمریکا تشدید شد. با ضعف جمعیت و استحکامات روسی، اهمیت اقتصادی و راهبردی آلاسکا رو به افول گذاشت.
در نیمه قرن نوزدهم، توجه روسیه به شرق دور معطوف شد. جنگ کریمه در سال‌های ۱۸۵۳ تا ۱۸۵۶ نگرانی از حمله احتمالی بریتانیا از مسیر اقیانوس آرام را افزایش داد. همچنین پیشروی آمریکا در قاره، به‌ویژه پس از الحاق کالیفرنیا و تگزاس و پیروزی در جنگ با مکزیک، باعث شد نگه‌داشتن «آمریکای روسی» دشوار به نظر برسد. فرماندهان ناوگان اقیانوس آرام روسیه پیشنهاد کردند آلاسکا پیش از از دست رفتن بدون جبران، فروخته شود.
در سال ۱۸۶۷، ویلیام سیوارد وزیر خارجه آمریکا با ادوارد ستوکل فرستاده روسیه وارد مذاکره شد. پیشنهاد اولیه ۵ میلیون دلار بود اما سرانجام معامله با قیمت ۷.۲ میلیون دلار، معادل کمتر از دو سنت برای هر جریب، نهایی شد. معاهده بامداد پس از یک شب گفت‌وگو امضا و سپس توسط کنگره آمریکا و تزار الکساندر دوم تأیید شد. با این حال، پرداخت مبلغ با تأخیر انجام شد و شایعاتی درباره پرداخت رشوه به سیاستمداران و روزنامه‌نگاران شکل گرفت. مخالفان، این سرزمین یخ‌زده با مساحتی دو برابر فرانسه را «حماقت سیوارد» نامیدند.
با گذشت زمان، آلاسکا به منبعی غنی از طلا، چوب و نفت بدل شد و در سال ۱۹۵۹ به عنوان چهل‌ونهمین ایالت به آمریکا پیوست. در روسیه، احساسات درباره این فروش از بی‌تفاوتی در قرن نوزدهم تا شرمساری در دوره شوروی تغییر یافت. پس از عملیات نظامی روسیه در اوکراین در سال ۲۰۲۲، شعارهایی چون «آلاسکا مال ماست» در این کشور دیده شد. اکنون، بسیاری از ملی‌گرایان روس برگزاری نشست پوتین و ترامپ در آلاسکا را نمادی از بازگشت معنوی بخشی از «سرزمین‌های تاریخی روسیه» می‌دانند.
