حسن صباح و تأسیس نخستین دستگاه اطلاعاتی سازمان‌یافته در جهان
حسن صباح، چهره‌ای مرموز و تأثیرگذار در تاریخ ایران، اولین دستگاه اطلاعاتی سازمان‌یافته جهان را پایه‌گذاری کرد که الگوی بسیاری از دستگاه‌های اطلاعاتی مدرن در استفاده از شیوه‌های نوین ترور و عملیات مخفی شد.
وی توانست با ایجاد شبکه‌ای پیچیده از جاسوسان و قاتلان، مخالفان خود را از بین ببرد و با استفاده از ترورهای هدفمند، رعب و وحشت را در دل دشمنان خود ایجاد کند. این شیوه‌ها بعدها الهام‌بخش دستگاه‌های اطلاعاتی شد که از روش‌های مشابهی برای اجرای عملیات‌های مخفیانه بهره بردند.
بر اساس کتاب حسن صباح، چهره شگفت‌انگیز تاریخ نوشته محمد احمد پناهی سمنانی، حسن صباح با تأسیس این شبکه، توانست با شیوه‌های نوآورانه همچون ترور رهبران و فرماندهان دشمن، نفوذ خود را در مناطق مختلف گسترش دهد. وی این عملیات‌ها را از قلعه الموت هدایت می‌کرد؛ جایی که به‌عنوان مقر اصلی فرماندهی‌اش انتخاب کرده بود.
حسن صباح با استفاده از تکنیک‌های اطلاعاتی و تروریستی نوین، مخالفان خود را به سرعت و به‌طور مؤثر از بین می‌برد. او با به کارگیری «فداییان» که حاضر بودند جان خود را فدای دستورات او کنند، دشمنانش را یکی پس از دیگری ترور کرد. بسیاری از این شیوه‌ها، از جمله استفاده از عوامل نفوذی و قاتلان آموزش‌دیده، بعدها به عنوان الگو برای سازمان‌های اطلاعاتی مدرن به کار گرفته شد.
از دیگر ویژگی‌های سازمان اطلاعاتی حسن صباح، استفاده از ترس روانی و ایجاد وحشت در میان مخالفانش بود. او با ترور شخصیت‌های کلیدی در کشورهای دشمن، این پیام را به دشمنان خود رساند که هیچ‌کس از تیغ دستگاه اطلاعاتی او در امان نیست. این رویکرد نه تنها برای حذف فیزیکی دشمنان مؤثر بود، بلکه به طور روانی نیز دشمنان را تضعیف و آن‌ها را از مقابله با او منصرف می‌کرد.
بدین ترتیب، حسن صباح به عنوان بنیانگذار نخستین سازمان اطلاعاتی نظام‌مند در تاریخ، راهی را آغاز کرد که تا قرون بعد الهام‌بخش بسیاری از سازمان‌های اطلاعاتی جهان شد.
