حتی شیرها و درندگان از آن می‌ترسند؛ ترسناک‌ترین صدا در جنگل چیست؟
شیرها از بزرگ‌ترین شکارچیان خشکی هستند که به‌صورت گروهی در سراسر زمین شکار می‌کنند و وحشت را در دل بسیاری از حیوانات می‌افکنند. اما یک آزمایش میدانی فاش کرد که ترسناک‌ترین صدا برای حیوانات جنگل، از جمله شیرها، صدای انسان است.
بر اساس گزارشی که وب‌سایت «ساینس الرت» منتشر کرد، در بیش از ۱۰ هزار نمونه ضبط‌شده از زندگی وحش در ساوانای آفریقا، ۹۵ درصد از گونه‌ها هنگام شنیدن صدای انسان دچار ترس شدید شدند.
به‌نقل از پژوهشی که در مجله «کرِنت بیولوژی» (Current Biology) منتشر شده، «مایکل کلینتچی»، زیست‌شناس متخصص در حوزه حفاظت از محیط‌زیست از دانشگاه وسترن کانادا، در سال ۲۰۲۳ گفته است: «ترس از انسان‌ها ریشه‌دار و عمیقاً گسترده است. این ایده که حیوانات اگر شکار نشوند، به انسان عادت می‌کنند، درست نیست. ما ثابت کردیم که چنین نیست.»
در پژوهشی دیگر، «لیانا زانت»، بوم‌شناس دانشگاه وسترن، به‌همراه همکارانش، مجموعه‌ای از صداها را در کنار آبشخورهای پارک ملی بزرگ کروگر در جنوب آفریقا برای حیوانات پخش و واکنش آن‌ها را ثبت کردند.
این منطقه حفاظت‌شده، بزرگ‌ترین زیستگاه باقی‌مانده شیرها (Panthera leo) در جهان را در خود جای داده است و بنابراین، سایر پستانداران ساکن منطقه به‌خوبی با خطری که این شکارچیان ایجاد می‌کنند، آشنا هستند.
پژوهشگران، صدای گفت‌وگوی انسانی به زبان‌های محلی مانند تسونگا، سوتوی شمالی، انگلیسی و آفریکانس را پخش کردند، همچنین صداهایی مرتبط با شکار انسانی نظیر پارس سگ و شلیک گلوله. افزون بر این، صدای ارتباطی میان شیرها نیز پخش شد.
نتیجه شگفت‌انگیز: صدای انسان، ترسناک‌تر از شیر و گلوله
کلینتچی گفت: «موضوع مهم این بود که صدای ضبط‌شده شیرها، غرش‌های خشمگین و صدایی گفت‌وگومانند بود، نه غرش‌هایی با حالت تهدید مستقیم. به این ترتیب، این صداها مستقیماً با صدای گفت‌وگوی عادی انسان‌ها قابل مقایسه بودند.»
نتایج نشان داد که نزدیک به ۱۹ گونه از پستانداران، دو برابر بیشتر تمایل داشتند در هنگام شنیدن صدای انسان، آبشخور را ترک کنند تا در زمان شنیدن صدای شیر یا حتی صداهای مربوط به شکار. این گونه‌ها شامل کرگدن، فیل، زرافه، پلنگ، کفتار، گورخر، خوک وحشی و گونه‌های دیگری بودند که خود نیز ممکن است خطرناک باشند.
حضور انسان، عامل اضطراب دائمی برای حیوانات
بر اساس یافته‌های پژوهش، صدای انسان به‌ویژه بیشترین میزان ترس را القا کرده است، که نشان می‌دهد حیوانات وحشی انسان را به‌عنوان تهدیدی واقعی می‌شناسند، در حالی‌که دیگر صداهای مزاحم مانند پارس سگ، نشانه‌هایی کم‌خطرتر تلقی می‌شوند.
با توجه به گستردگی حضور انسان در تمامی نقاط، فرار از او برای این حیوانات فقط به‌صورت موقت ممکن است؛ امری که به این معناست که ترس آن‌ها از انسان، بارها و بارها در ذهن‌شان زنده می‌شود.
این امر برای گونه‌هایی که پیش‌تر نیز با کاهش جمعیت مواجه هستند ــ از جمله زرافه‌ها ــ مناسب نیست. پژوهش‌های پیشین این گروه نیز نشان داده‌اند که فقط ترس دائمی می‌تواند شمار طعمه‌ها را در نسل‌های آینده کاهش دهد.
«نه فقط به‌دلیل از دست رفتن زیستگاه، تغییرات اقلیمی و انقراض گونه‌ها ــ که همگی موضوعاتی بسیار مهم هستند ــ بلکه صرفاً حضور ما در این منظره طبیعی، خود نشانه‌ای کافی برای تحریک واکنشی شدید در میان حیوانات است. آن‌ها از انسان، به‌مراتب بیشتر از هر شکارچی دیگری می‌ترسند.»
