راز طول عمر بیشتر زنان نسبت به مردان کشف شد

پژوهشی تازه از مؤسسه ماکس پلانک آلمان نشان میدهد که دلیل اصلی طول عمر بیشتر زنان نسبت به مردان در ساختار ژنتیکی آنها نهفته است.
طبق نتایج این تحقیق که در نشریه «ساینس ادونسز» منتشر شده، وجود دو کروموزوم X در زنان آنها را در برابر جهشهای مضر ژنتیکی مقاومتر میکند، در حالی که مردان با داشتن یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y، بیشتر در معرض بیماریها و اختلالات ژنتیکی قرار دارند.
به گفته فرناندو کولچرو، پژوهشگر این مؤسسه، این یافتهها تا حد زیادی نظریهای موسوم به «تئوری جنسی ناجورگامت» را تأیید میکند؛ نظریهای که بیان میکند جنسیتی که کروموزومهای جنسی متفاوتی دارد (در انسان، مردان با ترکیب XY) معمولاً عمر کوتاهتری نسبت به جنس دارای کروموزومهای یکسان (زنان با ترکیب XX) دارد. او میگوید: «این تفاوت ژنتیکی بخشی از پاسخ ما به راز طول عمر زنان است، اما عوامل رفتاری و تکاملی نیز در آن نقش دارند.»
دادههای جهانی نشان میدهد که میانگین امید به زندگی در سطح جهان برای زنان ۷۳.۸ سال و برای مردان ۶۸.۴ سال است. این الگو دستکم از دهه ۱۷۴۰ تاکنون در اغلب کشورهای جهان ثابت مانده است. تیم بینالمللی پژوهشگران برای بررسی دقیقتر، دادههای مربوط به ۵۲۸ گونه پستاندار و ۶۴۸ گونه پرنده را تحلیل کرده و دریافتند که در حدود ۷۲ درصد از گونههای پستانداران، مادهها عمر طولانیتری نسبت به نرها دارند، در حالی که در پرندگان این نسبت برعکس است و نرها معمولاً طول عمر بیشتری دارند.
دکتر ژوهانا اشتارک، یکی از نویسندگان مقاله، میگوید: «به زبان ساده، داشتن دو نسخه از یک ژن بهتر از داشتن یکی است.» او توضیح میدهد که کروموزوم Y در مردان بخشهایی از DNA تکراری دارد که میتواند به مرور زمان برای بدن زیانآور باشد.
پژوهش همچنین نشان داده است که عوامل تکاملی مانند انتخاب جنسی و رفتارهای اجتماعی میتوانند در کاهش طول عمر نرها نقش داشته باشند. نرهای بسیاری از گونهها در رقابت برای جفت، ویژگیهایی مانند جثه بزرگتر یا شاخ و پرهای رنگیتر پیدا کردهاند که نگهداری از آنها برای بدن پرهزینه است. این ویژگیها اگرچه در موفقیت تولیدمثل نقش دارند، اما معمولاً به قیمت کاهش طول عمر تمام میشوند.