بدبوترین پرنده جهان با معدهای شبیه گاو: از هوآتزین چه میدانیم؟

پرندهای به نام «هوآتزین» که در جنگلهای دورافتاده آمازون در آمریکای جنوبی زندگی میکند، لقب بدبوترین پرنده جهان را به خود اختصاص داده است.
این پرنده که با نامهای دیگری چون گندمرغ یا مرغ بدبو نیز شناخته میشود، به دلیل سیستم گوارشی منحصربهفردش بویی مشابه کود دامی تولید میکند.
هوآتزین تنها پرندهای در جهان است که سیستم هضم غذا در آن شباهت زیادی به نشخوارکنندگانی مانند گاو دارد. غذای مصرفی این پرنده که عمدتاً برگهای گیاهی است، در چینهدان بسیار بزرگ آن تخمیر میشود. این فرآیند تخمیر گاز متان تولید میکند که در نهایت با آروغ از بدن پرنده خارج میشود و بویی بسیار زننده دارد. همین ویژگی باعث شده که این پرنده در میان جانورشناسان و طبیعتدوستان به پرندهای بدبو و عجیب معروف شود.
جوجههای هوآتزین نیز ویژگیهای غیرمعمولی دارند. آنها هنگام تولد دارای چنگالهایی در بالهای خود هستند که به آنها کمک میکند روی درختها بخزند. برخی دیرینشناسان بر این باورند که این ویژگیها نشاندهنده پیوند این پرنده با گونههای باستانی است و احتمال میدهند که هوآتزین از آخرین بازماندگان پرندگان باستانی باشد که حدود ۶۴ میلیون سال پیش از سایر گونهها جدا شده است.
رژیم غذایی کاملاً گیاهی هوآتزین نیز آن را از سایر پرندگان متمایز میکند. بیشتر پرندگان برای تغذیه جوجههای خود از چینهدان برای ذخیره غذا استفاده میکنند، اما در هوآتزین این اندام برای تخمیر بهکار میرود. باکتریهای فعال در این قسمت، برگها را تجزیه و هضم میکنند، فرآیندی که حدود ۴۵ ساعت طول میکشد.
همین چینهدان بزرگ و سنگین باعث شده که هوآتزین نتواند پروازهای طولانی انجام دهد. درعوض این پرنده از شاخهای به شاخه دیگر میپرد یا با کمک چنگالهایش بالا میرود. به همین دلیل، حرکتهای آن کند و نسبتاً ناشیانه به نظر میرسد.
با وجود تمام این ویژگیهای عجیب، هوآتزین یکی از نمونههای شگفتانگیز سازگاری در دنیای پرندگان به شمار میرود و توجه بسیاری از پژوهشگران زیستمحیطی را به خود جلب کرده است.