ثبت سیگنال‌های رادیویی ناشناخته در جنوبگان؛ چالشی برای قوانین فیزیک شناخته‌شده
در ماه ژوئن سال ۲۰۲۵، گروهی از دانشمندان با استفاده از پروژه‌ای موسوم به «آنيتا»، موفق به ثبت سیگنال‌های رادیویی غیرعادی از اعماق یخ‌های قاره جنوبگان شدند؛ سیگنال‌هایی که منشأ آن‌ها به جای فضا، از زیر یخ‌ها تشخیص داده شده است.
آنيتا مجموعه‌ای از آنتن‌های رادیویی است که با بالون‌هایی در ارتفاع بالا بر فراز جنوبگان پرواز می‌کنند و برای شناسایی امواج رادیویی ناشی از برخورد پرانرژی‌ترین ذرات کیهانی با جو زمین طراحی شده‌اند. اما آنچه این بار ثبت شد، متفاوت از انتظارات علمی بود.
سیگنال ثبت‌شده از زاویه‌ای حدود ۳۰ درجه زیر افق مشاهده شده، به این معنا که باید از میان هزاران کیلومتر یخ و سنگ عبور کرده باشد. به گفته گروه پژوهشی بین‌المللی شامل دانشمندانی از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، چنین پدیده‌ای با قوانین شناخته‌شده فیزیک ناسازگار است.
استفانی ویسل، استادیار فیزیک و اخترفیزیک در این دانشگاه که در این پروژه همکاری داشته، اعلام کرد: «بر اساس محاسبات ما، این سیگنال باید در مسیر عبور خود از درون سنگ‌ها جذب می‌شد و اصلاً نباید به آشکارساز می‌رسید.»
او افزود: «این یک معمای علمی جالب است، زیرا هنوز توضیح مشخصی برای ماهیت این سیگنال‌ها نداریم، ولی با اطمینان می‌توان گفت که احتمالاً منبع آن‌ها ذرات نوترینو نیستند.»
هدف اصلی پروژه آنيتا، جست‌وجوی نوترینوهای فوق‌العاده پرانرژی با استفاده از پدیده‌ای به نام «اثر اسکاران» است؛ زمانی که یک ذره پرانرژی مانند نوترینو با یخ برخورد می‌کند و موجی از ذرات ثانویه ایجاد می‌شود که یک پالس رادیویی قابل شناسایی ساطع می‌کند.
اما طبق گزارش منتشرشده در نشریه علمی «فیزیکال ریویو لترز»، سیگنال‌های رصدشده با الگوی پیش‌بینی‌شده برای نوترینوها یا سایر ذرات شناخته‌شده تطابق ندارند. زاویه تابش و شدت این امواج نیز برای دانشمندان غیرقابل توضیح بوده است.
همچنین دیگر پروژه‌های مرتبط با مطالعه نوترینوها، از جمله «آیس‌کیوب» که در جنوبگان فعال است، تاکنون پدیده‌ای مشابه را ثبت نکرده‌اند و به همین دلیل فرضیه منشأ نوترینویی برای این سیگنال‌ها رد شده است.
دانشمندان احتمال می‌دهند که این پدیده ناشی از ذرات یا برهم‌کنش‌های فیزیکی ناشناخته باشد یا شاید حاصل برداشت اشتباه از داده‌ها. بررسی‌های بیشتر برای روشن شدن ماهیت این سیگنال‌ها ضروری اعلام شده است.
