گوناگون
تنوع زیستی در ایران؛ «اقلیم غنی» در معرض تهدید
«از دست رفتن تنوع زیستی همه چیز از جمله سلامت عمومی را تهدید میکند» این جمله ارتباط نزدیکی با تغییرات آب و هوایی دارد.
با توجه به اهمیت تنوع زیستی، سازمان ملل متحد ۲۲ مه هر سال را به عنوان روز جهانی تنوع زیستی تعیین کرده است.
در حالی که تنوع زیستی به عنوان یک دارایی جهانی با ارزش بسیار زیاد برای نسل‌های آینده شناخته می‌شود، برخی از فعالیت‌های انسانی همچنان باعث کاهش قابل توجه این تنوع می‌شوند.
از دست دادن تنوع زیستی می‌تواند بیماری‌های مشترک بین انسان و دام را افزایش دهد - بیماری‌هایی که از حیوانات به انسان منتقل می شوند - در حالی که، از سوی دیگر، حفظ تنوع زیستی ابزاری عالی برای مبارزه با همه‌گیری‌هایی مانند ویروس کرونا فراهم میکند.
این مسئله حیات روی زمین را در تمام اشکال آن تهدید میکند، از ژن‌ها و باکتری‌ها گرفته تا اکوسیستم‌های کامل مانند جنگل‌ها یا صخره‌های مرجانی.
تنوع زیستی که امروزه شاهد آن هستیم، نتیجه ۴.۵ میلیارد سال تکامل است و به طور فزاینده‌ای تحت تأثیر انسان‌ها قرار گرفته است.
ایران یکی از مخازن تنوع زیستی در جهان است، اما این کشور با چالش‌های زیادی مواجه است که در راس آن تغییرات آب و هوایی، منابع محدود، جنگل‌زدایی و دسترسی محدود به بازارها و منابع مالی است که چالش‌های اصلی کشورهای کم‌جنگل محسوب می‌شود.
برای گردشگران و دانشمندان علوم طبیعی که مایل به مطالعه زندگی گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری هستند، ایران یکی از مناطق ایده‌آل و نادر محسوب می‌شود چرا که این کشور با آب و هوای متنوع خود میزبان جنگل‌ها و محیط‌های طبیعی فراوانی است.
از جنگل‌های با رطوبت بالا در سواحل دریای خزر (کاسپین) گرفته تا جنگل‌های سازگار با طبیعت خشک در کوه‌های کردستان، زاگرس و خراسان و چشمه های سبز، گیاهان خاردار و بوته‌های بیابانی که در کویر می‌رویند، این امکان را برای گردشگران فراهم میکند تا از زیبایی این کشور لذت ببرند.
ایران همچنین با جنگل‌های واقع در سواحل جنوبی و گسترش گیاهان سازگار با خاک‌های شور در مناطق مرکزی و جنوبی ایران متمایز است.
ایران در روزهای ۹ و ۱۰ سپتامبر با همکاری سازمان ملل متحد میزبان کنفرانس بین‌المللی مبارزه با طوفان‌های گرد و غبار خواهد بود.
این کنفرانس با هدف بررسی چالش‌ها و مشکلات کشورهای متاثر از گرد و غبار و ارائه راهکارهای عملی برای مقابله با این چالش و معضل جهانی برگزار می‌شود.
در این کنفرانس از کشورهای حاضر دعوت می‌شود همکاری‌های بین‌المللی خود را با سازمان ملل متحد به منظور ارائه کمک‌های لازم برای مقابله با چالش‌های کشورهای فوق در مدیریت پایدار جنگل‌ها گسترش دهند.
مجتبی خیام نیکویی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ایران می گوید کشورش از نظر تنوع زیستی جزو هشت کشور برتر دنیاست اما باید از این ظرفیت به خوبی بهره گرفت.
وی افزود مقوله حفظ تنوع زیستی و برقراری یک اکوسیستم پایدار نقشی مهم در امنیت غذایی پایدار ایفا میکند و اگر به دنبال امنیت غذایی پایدار هستیم باید برای حفظ تنوع زیستی کشور تلاش کنیم.
ایران با چندین چالش اقلیمی مختلف مواجه است که تنوع زیستی آن را به خطر می‌اندازد.
برخی از این چالش‌ها حاصل اقدامات و سیاست‌های زیست‌محیطی نامطلوب، و برخی حاصل تغییرات آب و هوایی در محیط زیست و اقلیم در منطقه و جهان است.
علی خامنه‌ای رهبر ایران در آخرین حضور خود در یک رویداد زیست محیطی در ۱۴ اسفند ۱۳۹۰، تنوع زیستی و اقلیمی کشورش را زمینه مناسبی برای مشارکت مردم در حوزه محیط زیست دانست.
وی با ابراز تأسف از تخریب جنگل‌ها، منابع طبیعی و سفره‌های زیرزمینی به دست ذی‌نفعان و با تاکید بر اینکه تخریب محیط‌زیست فاجعه بزرگی است که آینده بشریت را هدر می‌دهد، از مسئولان و همه مردم ایران خواست در مقابل آن بایستند.
خامنه‌ای همچنین تاکید کرد حوادثی مثل آتش‌سوزی جنگل‌ها و یا خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها قابل پیشگیری است.
به طور کلی، از دست دادن تنوع زیستی ارتباط نزدیکی با افزایش فعالیت‌های مجرمانه زیست محیطی در مناطقی از آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، به ویژه تجارت غیرقانونی حیوانات دارد.
در اینجا اهمیت پرونده تنوع زیستی نمایان می‌شود و موضوع آن به عنوان یکی از موضوعات اولویت دار در دستور کار کنفرانس آب و هوایی کاپ ۲۸ که امارات میزبان آن خواهد بود، قرار می‌گیرد.
این اقدام در راستای گام‌های متمایزی است که در دوره گذشته برداشته شد، از جمله اختصاص یک روز کامل به تنوع زیستی در چارچوب برنامه‌های کنفرانس آب و هوا COP27 در شرم‌الشیخ مصر و همچنین راه اندازی ابتکار راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، که جدیت قاچاق غیرقانونی حیوانات را برجسته میکند.
در بین تمامی کشورهای جنوب غربی آسیا، ایران از نظر تنوع گیاهی و گیاهی و محیط مناسب برای حیوانات، متنوع ترین و جذاب‌ترین مناطق را دارد. ایران در سال ۲۰۰۷ در راستای اهمیتی که برای تنوع زیستی قائل است، مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی را با هدف ایجاد یک مرجع ملی حفاظت و استفاده از ذخایر ژنتیکی و زیستی تأسیس کرد.
