کشف تصادفی راهروهای قنات قرون وسطایی در شمال شرق ایران
کارگرانی که در یک پروژه معمول جاده‌سازی در نزدیکی شهر بلقیس در شمال شرق ایران کار می‌کردند، به کشف غیرمنتظره بقایای دالان‌های زیرزمینی قرون وسطایی دست یافتند.
شهر بلقیس قلعه‌ای در شهرستان اسفراین در استان خراسان شمالی ایران است. قدمت این قلعه به دوره امپراتوری ساسانیان باز می‌گردد. این قلعه پس از قلعه بم که در یونسکو ثبت شده، دومین قلعه خشتی بزرگ ایران است. محوطه باستانی بلقیس بیش از ۵۱۰۰۰ مربع مساحت دارد.
کارشناس پایگاه باستانی بلقیس روز دوشنبه گفت: چند روز پیش در جریان اجرای پروژه راهسازی در روستای بام شهرستان اسفراین، بقایای دالان‌های زیرزمینی باستانی کشف شد.
به گفته این کارشناس طول کل این راهروها ۱۸ کیلومتر بوده و سال‌های گذشته آثاری از این شهر زیرزمینی کشف شده بود، اما برای حفاظت از آن، این بقایا به دست اداره میراث فرهنگی محلی مسدود شد.
این کارشناس توضیح داد: «اکنون از طریق کارگران و مردم محلی از جای دیگری به این سازه‌های باستانی رسیده‌ایم. از ویرانه‌ها سفال‌هایی به دست آمده که تخمین زده می‌شود مربوط به دوره سلجوقی، ایلخانی و حتی دوره‌های پیش از آن باشد. با این حال، برای کشف اسرار آن به یک کاوش باستان‌شناسی گسترده نیاز است.»
شهر بلقیس از اواخر دوران ساسانی تا اوایل دوران اسلامی از رونق فراوانی برخوردار بود. شواهد تاریخی، از جمله کتاب تاریخ نیشابور حاکی از آن است که شهر بلقیس مورد توجه خاص پادشاهان ساسانی قرار داشته است.
کاوش‌های باستان‌شناسی در کوه‌ها و تپه‌های مجاور، قدمت بلقیس را در حدود ۶۰۰۰ سال نشان می‌دهد.
این اولین‌بار نیست که این راهروهای قنات قرون وسطایی در ایران کشف می‌شود. دیش از این، نوش‌آباد که در بین مردم محلی به اویینیز معروف است، شهری زیرزمینی با گذرها و حجره‌های فراوان در استان اصفهان در مرکز ایران کشف شده بود.
نوش‌آباد که به طور اتفاقی در یک پروژه ساختمانی کشف شد، در ابتدا برای محافظت از ساکنان شهر در برابر هجوم و غارت به ویژه در زمان حمله مغول به ایران ساخته شده بود. ساخت این شهر زیرزمینی به زمان امپراتوری ساسانی یا پارس نو بر می‌گردد که از سال ۲۲۴ تا ۶۵۱ حکومت می‌کرد. ساکنان، اتاق‌های زیرزمینی را به عنوان مخفیگاهی برای زنان، کودکان و افراد مسن در صورت حمله مهاجمان خارجی حفر می‌کردند.
تونل‌های زیرزمینی تازه کشف شده نیز به همین روش برای کاربردی مشابه ساخته شده‌اند. اگر دولت ایران اجازه حفاری را بدهد، در آینده می‌توان اطلاعات بیشتری درباره تونل‌ها داشت.
