تحرکات میدانی در فردو؛ آیا ایران در حال تغییر چیدمان سایت هسته‌ای خود است؟
تصاویر ماهواره‌ای اخیر، علیرغم حملات ماه گذشته آمریکا، نشان‌دهنده ادامه فعالیت در سایت هسته‌ای فردو ایران است.
تصاویر مکسار، جاده جدیدی را نشان می‌دهد که از کوه به سمت این تاسیسات کشیده شده و همچنین بیل مکانیکی، بولدوزر و تجهیزات سنگین در نزدیکی دهانه‌های به جا مانده از بمب‌های سنگرشکن در حال فعالیت هستند.
این تصاویر نشان می‌دهد که ایران از قبل کار تعمیرات گسترده‌ای را با حضور تیم‌ها و وسایل نقلیه تخصصی در محل آغاز کرده است که نشان‌دهنده تلاش برای بازسازی زیرساخت‌های آسیب دیده است.
اثربخشی حملات آمریکا
در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵، بمب‌افکن‌های B-2 ایالات متحده با استفاده از بمب‌های سنگرشکن GBU-57 که برای نفوذ به استحکامات عمیق کوهستانی طراحی شده‌اند، حمله هوایی گسترده‌ای را به تأسیسات هسته‌ای کلیدی ایران، از جمله فردو، نطنز و اصفهان انجام دادند.
اگرچه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرد که حملات این سایت‌ها را «به طور کامل نابود کرده است»، تصاویر ماهواره‌ای و تحلیل‌های کارشناسان نشان می‌دهد که خسارت گسترده بوده اما کشنده نبوده است. هنوز نشانه‌های روشنی از ادامه کار در این سایت وجود دارد و تلاش‌های تعمیر و بازسازی آغاز شده است.
ارزیابی خسارت و قابلیت بازیابی
تصاویر نشان می‌دهد که بیل مکانیکی و جرثقیل‌ها در ورودی دهانه‌های ایجاد شده توسط بمباران و همچنین کامیون‌هایی که گمان می‌رود برای جمع‌آوری آوار استفاده شوند، در حال کار هستند. جاده‌های جدیدی نیز برای دسترسی به مناطق آسیب دیده ساخته شده که نشان دهنده تلاش سریع ایران برای بازیابی قابلیت‌های عملیاتی این سایت است.
طبق تحلیلی از سوی موسسه علوم و امنیت بین‌المللی، این تحرکات ممکن است با هدف ارزیابی خسارت یا آوردن تجهیزات و پرسنل برای تعمیر تونل‌ها و تأسیسات زیرزمینی باشد.
تهدید هسته‌ای ایران و آینده این برنامه
پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، خاطرنشان کرد که ارزیابی خسارت بدون بازدید از این سایت دشوار است، در حالی که شایان سردارزاده، روزنامه‌نگار بی‌بی‌سی وریفای، تأیید کرد که تصاویر اخیر نشان می‌دهد که بیل مکانیکی‌ها در نزدیکی سایت‌های مورد حمله قرارگرفته کار می‌کنند.
همانطور که ریچارد نفیو، کارشناس هسته‌ای، وضعیت را خلاصه کرد::«اگر ایرانی‌ها هرگونه تجهیزات سالمی را زیر آوار پیدا کنند، ادعاهای مربوط به تخریب کامل رد می‌شود.»
برخی از کارشناسان معتقدند که رهبری ایران پس از این حملات جسورتر شده است. این کشور می‌تواند تعداد محدودی از سانتریفیوژهای پیشرفته را برای غنی‌سازی اورانیوم کافی تا ۹۰ درصد در عرض چند هفته به کار گیرد. این مقدار برای ساخت یک بمب هسته‌ای اولیه بدون نیاز به آزمایش یا پرتاب موشک کافی است. حتی می‌توان آن را مخفیانه با کامیون یا کانتینر حمل کرد.
تحلیلگران ادعا می‌کنند که ادامه فعالیت در فردو، علیرغم فشارهای بین‌المللی و تشدید تنش نظامی، نشان‌دهنده استراتژی ایران برای مقاومت و تداوم است.
سوالاتی نیز در مورد سرنوشت سانتریفیوژها و ذخایر اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا وجود دارد. ایران ممکن است این تجهیزات را قبل از حمله ایالات متحده جابجا کرده باشد و به این ترتیب بتواند برنامه هسته‌ای خود را نسبتاً سریع از سر بگیرد. مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) اعلام کرده است که ایران ممکن است بتواند تعداد کافی از سانتریفیوژها را تنها در عرض چند ماه دوباره راه‌اندازی کند.
