دانشمندان موفق شدند فکر موش‌ها را بخوانند: آیا روی انسان هم اجرا می‌شود؟
گروهی از دانشمندان در پرتغال اعلام کردند که توانسته‌اند تنها با تحلیل ویدیوهای چهره موش‌ها، به استراتژی‌های ذهنی و افکار پنهان آنها دست پیدا کنند؛ کشفی که می‌تواند آینده علم عصب‌شناسی و حتی حریم خصوصی انسان را تحت تأثیر قرار دهد.
به گزارش Interesting Engineering، این پژوهش در مؤسسه «چامپالیمود» پرتغال انجام شد و بر پایه آزمایشی بنا نهاده شد که پیش‌تر طراحی شده بود. در آن آزمایش، موش‌ها باید تشخیص می‌دادند کدام‌یک از دو لوله آب، نوشیدنی شیرین را در اختیارشان می‌گذارد. از آنجا که جایزه به‌طور مداوم میان لوله‌ها تغییر می‌کرد، حیوانات ناچار بودند راهبرد خود را برای دستیابی به پاداش تغییر دهند.
محققان در آن زمان دریافتند که مغز موش‌ها هم‌زمان همه استراتژی‌های ممکن را بازنمایی می‌کند، حتی اگر در عمل تنها یکی از آنها را انتخاب کرده باشند. همین یافته پرسش تازه‌ای به وجود آورد: آیا این راهبردهای ذهنی پنهان می‌توانند در صورت حیوان نیز منعکس شوند؟
برای یافتن پاسخ، دانشمندان هم‌زمان فعالیت مغزی و حرکات چهره موش‌ها را ثبت کردند. سپس این داده‌ها با کمک الگوریتم‌های یادگیری ماشینی تحلیل شد. نتایج نشان داد که تغییرات جزئی در چهره، از جمله حرکت سبیل‌ها، گوش‌ها و بینی، اطلاعات دقیقی درباره افکار و راهبرد ذهنی حیوان در اختیار می‌گذارد. به عبارت دیگر، تنها با نگاه‌کردن به ویدیوی چهره یک موش می‌توان دریافت که در مغز او چه می‌گذرد.
شگفتی دیگر این تحقیق، ثبات الگوهای مشاهده‌شده میان موش‌های مختلف بود. به گفته پژوهشگران، الگوهای مشابه در چهره حیوانات بیانگر استراتژی‌های فکری یکسان است. این موضوع نشان می‌دهد که بازتاب افکار روی چهره می‌تواند مانند احساسات، پدیده‌ای عمومی و مشترک باشد.
محققان تأکید کردند که این دستاورد از یک سو فرصت تازه‌ای برای علوم اعصاب فراهم می‌کند؛ زیرا امکان مطالعه مغز را بدون روش‌های تهاجمی مانند کاشت الکترود در مغز می‌دهد و می‌تواند به شناخت و درمان بیماری‌های عصبی کمک کند. اما از سوی دیگر، زنگ خطری درباره آینده حریم خصوصی ذهنی نیز به صدا درآورده است. به باور پژوهشگران، اگر افکار یک موجود زنده با چنین سهولتی و تنها از طریق یک ویدیو قابل شناسایی باشد، لازم است درباره تدوین قوانین حفاظتی برای صیانت از حریم ذهنی انسان نیز اندیشیده شود.
یافته‌های این تحقیق در ژورنال معتبر Nature Neuroscience منتشر شده است.
