واتیکان اسلامی در آلبانی! ماجرای ایجاد «دولت کوچک» برای صوفیان بکتاشی چیست؟
آلبانی قصد دارد به طریقت صوفی‌شیعه بکتاشیه، «کشوری کوچک» و دارای «حاکمیت مستقل» را در داخل تیرانا، پایتخت آلبانی، اختصاص دهد.
ادی راما، نخست‌وزیر آلبانی، با اعلام این خبر گفت که این کشور کوچک شباهتی به واتیکان خواهد داشت و محل اقامت و فعالیت صوفیان بکتاشی خواهد بود.
قرار است این منطقه کوچک که مساحتی حدود ۱۰ هکتار خواهد داشت، به «مرکز سیاسی و معنوی» برای پیروان طریقت بکتاشیه، چهارمین طایفه بزرگ دینی در آلبانی پس از مسلمانان سنی، مسیحیان ارتدوکس و کاتولیک‌ها، تبدیل شود.
بر اساس این طرح، کشور بکتاشی‌ها در بخش شرقی تیرانا ایجاد خواهد شد. این کشور با رویکردی «میانه‌رو اسلامی»، آزادی‌های فردی نظیر پوشش آزاد زنان را به رسمیت خواهد شناخت.
حاجی‌بابا موندی، رهبر جهانی پیروان طریقت بکتاشیه، این اقدام را «یک معجزه» توصیف و ابراز امیدواری کرد که کشورهای غربی این دولت جدید را به رسمیت بشناسند.
این کشور جدید که «دولت مستقل طریقت بکتاشی» نامیده خواهد شد، دولت مستقلی با مرزها، پاسپورت و اداره خاص خود خواهد بود.
بر اساس این طرح، تابعیت این کشور کوچک به مردان دین و افرادی که با امور اداری آن در ارتباط هستند محدود خواهد بود. همچنین رهبری این دولت توسط رهبر بکتاشی و شورایی برای نظارت بر فعالیت‌های دینی و اداری آن برعهده گرفته خواهد شد.
اما درباره طریقت بکتاشیه چه می‌دانیم؟
طریقت بکتاشیه یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین فرقه‌های صوفی‌شیعه است که ریشه‌های عمیقی در فرهنگ و تاریخ اسلام دارد.
این طریقت که در ایران و دیگر کشورهای اسلامی به دلایل مختلف مورد بی‌توجهی و حتی مخالفت قرار گرفته، در مناطقی مانند بالکان و به‌ویژه آلبانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
تاریخچه و بنیان‌گذاری طریقت بکتاشیه
طریقت بکتاشیه به نام حاج بکتاش ولی، یکی از عارفان و صوفیان قرن اوایل قرن شانزدهم میلادی در آناتولی، مشهور است.
حاج بکتاش که از مریدان خواجه احمد یسوی بود، طریقتی را بنیان نهاد که با تفسیر آزاد و معنوی از اسلام شناخته می‌شود.
بکتاشیه در طول تاریخ خود به عنوان یکی از فرقه‌های صوفی مهم، تأثیرات عمیقی بر فرهنگ و تاریخ اسلامی، به‌ویژه در امپراتوری عثمانی و بعداً در مناطق بالکان داشته است.
پیروان این طریقت اعتقاد دارند که اسلام باید با رویکردی صلح‌جویانه و آزادانه پیگیری شود و از تحمیل باورها و احکام سخت‌گیرانه اجتناب کرد.
آنها احترام زیادی به امام علی و اهل بیت دارند و در واقع از شیعه‌گری تأثیر گرفته‌اند، اما تفسیرهای خاصی از آموزه‌های اسلامی دارند که آنها را متمایز می‌کند.
تأثیرات فرهنگی و سیاسی بکتاشیه
بکتاشیه در طول تاریخ، به ویژه در دوران امپراتوری عثمانی، تأثیرات قابل توجهی در عرصه‌های فرهنگی و سیاسی داشت.
بسیاری از سپاهیان نخبه عثمانی که به نام «ینی‌چری» شناخته می‌شدند، از پیروان این طریقت بودند.
در اواخر سده هیجدهم، پیوند ینی چریان با طریقت بکتاشی بدانجا رسید که سلطان سلیم سوم در دومین سال سلطنتش ینی چریان را پسران حاجی بکتاش خطاب کرد.
این طریقت به واسطه پیوندهایش با نخبه‌های نظامی و فرهنگی عثمانی، به سرعت در بالکان و بخش‌های شرقی اروپا گسترش یافت.
