گنبد آهنین، سپر دفاعی اسرائیل: چگونه کار می‌کند و نقطه ضعف آن چیست؟
سامانه گنبد آهنین یکی از برجسته‌ترین ابزارهای دفاع هوایی در زرادخانه اسرائیل است که برای رهگیری موشک‌های کوتاه‌برد، موشک‌ها و سایر تهدیدات هوایی، با هدف محافظت در برابر حملات خارجی طراحی شده است.
این سامانه در مارس ۲۰۱۱ به طور کامل عملیاتی شد و از آن زمان تاکنون چندین ارتقاء فنی را پشت سر گذاشته است. وزارت دفاع اسرائیل می‌گوید این ارتقاءها به «جلوگیری از اصابت موشک‌های بی‌شمار به اسرائیل» کمک کرده است.
گنبد آهنین چگونه کار می‌کند؟
این سامانه برای شناسایی موشک‌های ورودی، تعیین مسیر آن‌ها و سپس تصمیم‌گیری در مورد رهگیری آن‌ها، به رادار پیشرفته متکی است. اگر موشک تهدیدی برای یک مکان پرجمعیت یا تأسیسات استراتژیک باشد، واحد کنترل یک موشک رهگیر تامیر را برای نابودی آن در هوا پرتاب می‌کند.
اگر موشک هیچ تهدیدی ایجاد نکند، سیستم آن را نادیده می‌گیرد و اجازه می‌دهد بدون مداخله سقوط کند تا منابع را حفظ کند.
طبق گزارش سال ۲۰۲۳ سرویس تحقیقات کنگره ایالات متحده، گنبد آهنین قادر به رهگیری راکت‌ها و موشک‌ها در برد ۴ تا ۷۰ کیلومتر است.
ساختار چند جزئی
سیستم گنبد آهنین از چندین جزء تشکیل شده است: فناوری مورد استفاده برای شناسایی و رهگیری، پرتابگرها و موشک‌ها، پرسنل نظامی که عملیات را مدیریت می‌کنند و فرماندهانی که بر هماهنگی شبکه نظارت دارند.
چه کسی بودجه آن را تأمین می‌کند؟
گنبد آهنین نتیجه همکاری بین شرکت دولتی اسرائیلی رافائل و حمایت مالی و فنی ایالات متحده است. از سال ۲۰۱۱، واشنگتن میلیاردها دلار برای تولید باتری، بودجه موشک‌های رهگیر و هزینه‌های نگهداری اختصاص داده است.
این برنامه‌های تأمین مالی از حمایت گسترده دو حزبی در کنگره ایالات متحده برخوردار بوده‌اند و اکثریت به طور مداوم به ادامه تأمین بودجه این سیستم رأی داده‌اند.
نقاط ضعف
با وجود موفقیت‌های آن، تحلیلگران خاطرنشان می‌کنند که این سیستم کاملاً مصون نیست. گزارش ژوئن ۲۰۲۱ مرکز سیاست اروپا هشدار داد که گنبد آهنین می‌تواند در برابر حملات «اشباع» آسیب‌پذیر باشد، به این معنی که تعداد زیادی موشک به طور همزمان از جهات مختلف شلیک می‌شوند و از توانایی سیستم برای درگیری همزمان با همه اهداف فراتر می‌روند.
کارشناسان معتقدند که چنین حملاتی می‌تواند در صورت تشدید نظامی، چالشی واقعی ایجاد کند و مستلزم توسعه مداوم قابلیت‌های سیستم و استقرار باتری‌های اضافی در مکان‌های استراتژیک است.
