مشاهده یک ستاره، راز هزار ساله کم‌نور شدن آن را فاش کرد
پس از سال‌ها گمانه‌زنی درباره دلیل تغییرات منظم در روشنایی ستاره ابط‌الجوزا، ستاره‌شناسان توانستند برای نخستین بار ستاره همراه آن را مشاهده کنند.
این کشف می‌تواند توضیحی برای چرخه‌های شش‌ساله کم‌نور شدن این ابرغول سرخ باشد که قرن‌ها اخترشناسان را سردرگم کرده بود.
ابط‌الجوزا، دهمین ستاره درخشان آسمان شب، در دوره‌های حدوداً ۴۰۰ روزه و نیز چرخه‌هایی شش‌ساله، دچار نوسان در روشنایی می‌شود. پیش‌تر در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ نیز کاهش ناگهانی و شدید نور آن برخی دانشمندان را به این باور رسانده بود که این ستاره به پایان عمر خود و انفجار ابرنواختری نزدیک شده است. اگرچه بعدها مشخص شد این کاهش ناگهانی ناشی از ابر غبار بوده، معمای نوسانات منظم همچنان بی‌پاسخ مانده بود.
گروهی از اخترفیزیکدانان ناسا با استفاده از تلسکوپ جمینای و ابزار تصویربرداری آلوپک موفق به رصد مستقیم ستاره همراه ابط‌الجوزا شدند. آن‌ها دریافتند این همراه، یک ستاره داغ آبی-سفید با جرمی حدود ۱.۵ برابر خورشید است که در فاصله‌ای نزدیک، چهار برابر فاصله زمین تا خورشید، به دور ابط‌الجوزا می‌چرخد. چنین فاصله‌ای برای ستاره‌های دوتایی بسیار کم‌سابقه است.
موقعیت این ستاره همراه درون جو گسترده ابط‌الجوزا قرار دارد و احتمال بلعیده شدن آن طی حدود ۱۰ هزار سال آینده پیش‌بینی می‌شود. همچنین اخترشناسان بر این باورند که این ستاره هنوز فرآیند سوزاندن هیدروژن در هسته خود را آغاز نکرده، پدیده‌ای که معمولاً در اوایل عمر ستارگان اتفاق می‌افتد. در نتیجه، منظومه ابط‌الجوزا از دو ستاره تشکیل شده که یکی در آستانه مرگ و دیگری در آستانه تولد قرار دارد.
با وجود تمام تلاش‌ها در گذشته برای یافتن این ستاره همراه، مشاهدات با تلسکوپ‌های فضایی مانند هابل و چاندرا موفق به شناسایی آن نشده بودند. اما تصویربرداری با وضوح بالا از طریق آلوپک، که از نوردهی‌های کوتاه برای کاهش اعوجاج جوی بهره می‌برد، توانست این همراه کم‌نور را برای نخستین بار آشکار کند.
یافته‌های این پژوهش که در نشریه The Astrophysical Journal منتشر شده، افق‌های تازه‌ای برای مطالعه ابرغول‌های قرمزرنگ و تغییرات نوری آن‌ها گشوده است.
