کشف فسیل کوسهای ۳۳۰ میلیون ساله در قلب یک منطقه مسکونی
دیرینشناسان موزه هانترین گلاسگو از کشف فسیلی کمنظیر پرده برداشتهاند که به گفته پژوهشگران، کاملترین فسیل کوسه کشفشده در تاریخ به شمار میرود.
این فسیل که قدمتی حدود ۳۳۰ میلیون سال دارد، تقریباً تمامی اجزای بدن یک کوسه باستانی را بهصورت دستنخورده حفظ کرده و تصویری تازه و بیسابقه از حیات اقیانوسها در دوران بسیار کهن زمین ارائه میدهد.
این کوسه با نام علمی Akmonistion zangerli شناخته میشود و مطالعه آن نشان میدهد که در دورهای زندگی میکرده که جغرافیای زمین بهکلی متفاوت با امروز بوده است. در آن زمان، بخشهایی از بریتانیای کنونی در نزدیکی خط استوا قرار داشت و آبوهوایی گرمسیری بر این مناطق حاکم بود. چنین شرایطی بستر مناسبی برای شکلگیری تالابها و زیستگاههایی فراهم میکرد که گونههای اولیه کوسهها در آن رشد میکردند.
به گفته دکتر نیل کلارک، سرپرست بخش دیرینشناسی موزه، اغلب اطلاعات ما درباره کوسههای باستانی از روی دندانهای آنها به دست آمده است، زیرا اسکلت کوسهها از غضروف تشکیل شده و این بافت معمولاً بهسرعت تجزیه میشود. با این حال، این فسیل یک استثنای جهانی محسوب میشود، چرا که هر مهره، هر دندان و حتی اجزای نرم بدن دقیقاً در همان موقعیتی باقی ماندهاند که ۳۳۰ میلیون سال پیش، در زمان زنده بودن حیوان قرار داشتهاند. کیفیت حفظشدگی این فسیل به اندازهای بالاست که پژوهشگران حتی توانستهاند محتویات معده کوسه را نیز شناسایی کنند.
بررسیها نشان میدهد این کوسه حدود یک متر طول داشته و در یک تالاب گرمسیری زندگی میکرده است. پژوهشگران بر این باورند که یک رخداد ناگهانی، مانند طوفان شدید یا رسوبگذاری سریع، باعث شده این جانور به سرعت در لایههای ضخیم گل و لای فرو برود. نبود اکسیژن در این محیط و فشار بالای رسوبات، مانع از پوسیدن بافتهای نرم شده و بدن کوسه را به شکلی استثنایی برای میلیونها سال حفظ کرده است. این گونه در نهایت در اواخر دوره تریاس، همزمان با یکی از بزرگترین انقراضهای تاریخ زمین که حدود ۹۶ درصد از موجودات زنده را از میان برد، منقرض شده است.
با وجود کامل بودن این فسیل، هنوز همه رازهای آن فاش نشده است. یکی از معماهای اصلی، ساختاری عجیب در پشت سر این کوسه است که دانشمندان درباره کارکرد آن اختلاف نظر دارند. برخی معتقدند این اندام برای جفتگیری و جذب جفت به کار میرفته، در حالی که گروهی دیگر میگویند کوسه با خم کردن پشت خود میتوانسته تصویری شبیه به یک دهان غولآسا ایجاد کند تا رقبا یا شکارچیان را مرعوب سازد.
