بلایی که تغییرات اقلیمی بر سر جنگل‌های زاگرس آورد: آیا هنوز امیدی هست؟
افزایش بی‌سابقه دما در منطقه زاگرس، همراه با شدت گرفتن بادهای گرم و خشک، وضعیت نگران‌کننده‌ای برای یکی از اصلی‌ترین رویشگاه‌های جنگلی ایران رقم زده است.
جنگل‌های بلوط زاگرس که نقش کلیدی در حفظ بوم‌سازگان منطقه دارند، اکنون بیش از هر زمان دیگری در معرض تهدید تغییر اقلیم قرار گرفته‌اند.
بر اساس پژوهش‌های اقلیمی ۴ دهه اخیر، میانگین دمای زاگرس حدود ۱.۵ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است؛ این افزایش تقریباً ۲ برابر سرعت گرمایش جهانی در همین بازه زمانی است. دکتر پدرام عطارد، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، گفته است از سال ۱۳۸۷ تاکنون روند افزایش دما در منطقه تقریباً بدون وقفه بوده و ۷۵ درصد ایستگاه‌های هواشناسی منطقه افزایش معنادار دما را ثبت کرده‌اند. همچنین در بیش از نیمی از آن‌ها، سرعت باد نیز افزایش یافته که این امر تهدید مستقیمی برای منابع آبی، جنگل‌ها، کشاورزی و معیشت جوامع محلی محسوب می‌شود.
سید هاشم موسوی‌نژاد، رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، با تأکید بر اثرات شدید تغییر اقلیم، گفت: گرمای بی‌سابقه در زاگرس که ۲ برابر میانگین جهانی است، تأثیرات مخربی بر رویشگاه‌های زاگرسی به‌ویژه بلوط‌زارها داشته است. او با اشاره به موقعیت اقلیمی زاگرس افزود: این منطقه در حاشیه فلات مرکزی و کمربند خشک زمین قرار دارد و افزایش آتش‌سوزی‌ها، آفات و بیماری‌ها نیز نشانه‌های دیگر تهدید علیه آن هستند. طبق گفته او، حدود ۱.۵ میلیون هکتار از عرصه‌های زاگرس تاکنون درگیر آفات شده‌اند.
وی تأکید کرد که یکی از راهکارهای مقابله با این بحران، توسعه پوشش‌های گیاهی برای کاهش غلظت کربن جو و جلوگیری از بهره‌برداری بی‌رویه از منابع جنگل است. موسوی‌نژاد همچنین از تهیه سند «مدیریت پایدار بوم‌سازگان زاگرس» خبر داد که در قالب آن جنگلداری اجتماعی در ۴ منطقه پایلوت با مشارکت مردم اجرا می‌شود.
به گفته او، ۲ منطقه در زاگرس شمالی، یک منطقه در زاگرس مرکزی و یک منطقه در زاگرس جنوبی در فاز نخست قرار دارند و این طرح سال آینده به ۱۱ استان دیگر نیز گسترش خواهد یافت. او تأکید کرد مشارکت مردم، کلید موفقیت این طرح است.
